Voorbeeld van het toepassen van de TA-principes: Jaap en Peter
Op een ochtend kwam Jaap in mijn praktijk. Hij had problemen op zijn werk. Eén van de zaken waar hij tegenaan liep was de relatie met Peter, zijn leidinggevende. Die was slecht. Elk gesprek eindigde in een grimmige stemming, ze waren en werden het niet eens, Jaap had het gevoel dat hij niets goed kon doen in de ogen van Peter. Die middag zou Jaap opnieuw een gesprek met Peter hebben. Hij had het verzoek gedaan om een paar dagen vrij te krijgen maar had al van te voren bedacht dat hem dat wel niet gegund zou worden, juist vanwege de ijzige sfeer. Jaap zag tegen het gesprek op en was eigenlijk al boos voordat hij uitsluitsel op zijn verzoek had gekregen.
Een mooie casus om met Transactionele Analyse aan de slag gaan. We zien hier een steeds herhalend patroon, in de theorie van TA ook wel Spel genoemd. Een spel tussen een aanklager en een slachtoffer. Het leek mij goed om Jaap te laten ervaren dat dit spel, deze vastgelopen situatie, door hem zelf doorbroken kan worden door bewust te worden van zijn eigen gedrag en gedachte, dat de sleutel voor de oplossing bij hem zelf ligt en niet bij Peter, zijn leidinggevende.
Ik heb Jaap kort iets uitgelegd over het OVK-model uit de transactionele analyse aan de hand van het schema hiernaast (je kunt erop klikken om een vergroting te zien). Maar mijn doel was om hem te laten ervaren hoe het is om vanuit de verschillende egoposities naar dezelfde situatie te laten kijken, niet om hem de theorie bij te brengen.
Met behulp van PostIts markeerde ik 9 posities in de praktijkruimte en ik vroeg Jaap: Ik welke positie voel jij je thuis als je denkt aan het gesprek van vanmiddag? Jaap koos na enige aarzeling voor de positie van Negatief Aangepast Kind. Ik liet hem even in de positie staan om hem goed te laten ervaren hoe dat voelt. Vervolgens leidde ik Jaap naar de andere 8 posities en vroeg hem telkens hoe hij vanuit die positie zou reageren en wat dat dan voor hem betekende.
We eindigden in de positie van Volwassene. Het was Jaap nu helemaal duidelijk dat hij keuze had in de wijze waarop hij het gesprek met Peter aan zou gaan en dat de uitkomst niet bij voorbaat vaststond maar dat er een volwassen gesprek mogelijk blijft.
Bij zijn volgende afspraak vertelde Jaap me dat zijn wens was ingewilligd....